• de ontwikkeling van territorialiteit en de daarmee verbonden ideeën te begrijpen;
• de theoretische en empirische achtergronden van de veranderende relatie tussen staat en regio’s te begrijpen;
• de verschillende manieren waarop territorialiteit met identiteit verbonden wordt te begrijpen.
• deze veranderingen in territoriale staten te verbinden met de rol van identiteit in de legitimering hiervan en het verzet daar tegen.

Politieke geografie gaat over de relatie tussen ruimte en macht. De staat speelt hierin een belangrijke rol. Maar die is de laatste tijd erg aan het veranderen. Dit vak gaat over de geografie van deze veranderende rol van de staat. Daarbij komen zowel de veranderende ruimtelijke organisatie als de verschillende opvattingen hierover aan de orde. De begrippen territorialiteit, legitimiteit en identiteit staan daarbij centraal.

Hoe de traditionele nationale staat is ontstaan en hoe de opvattingen over territorialiteit zich hebben ontwikkelt staat centraal in het begin van dit vak. Na de middeleeuwen hebben zich in Europa territoriale staten ontwikkeld. Deze groeiende rol van de staat in hun grondgebied, ging gepaard met de ontwikkeling van nog steeds belangrijke opvattingen over territorialiteit, soevereiniteit en nationale identiteit. Door deze eeuwen durende evolutie is de nationale verzorgingsstaat ontstaan. Toen werd de organisatorische en normatieve basis gelegd voor de bemoeienissen van de territoriale natie staat met de nationale economische welvaart en het welzijn van zijn burgers. Dit is de basis om de veranderingen van de afgelopen decennia en het groeiende ‘populistische’ verzet daartegen te begrijpen.

De rol van de gecentraliseerde nationale staat is de afgelopen decennia verandert en zal ook in de toekomst onder druk staan. Wat de achtergronden en gevolgen hiervan zijn wordt in dit vak vanuit een politiek geografisch perspectief geanalyseerd. Er wordt uitgebreid aandacht besteed aan de ruimtelijke gevolgen van processen als economische globalisering en sociale individualisering en hoe dit de territoriale staat verandert. De staat is aan het herschalen. Niet alleen de Europese Unie maar ook steden en regio’s worden steeds belangrijker. Dit betekent niet zozeer dat de centrale staat macht verliest, maar dat de machtsrelaties binnen het nationale territorium verschuiven waarbij de rol van steden en regio’s steeds belangrijker wordt. In plaats van een heldere hiërarchische aansturing, zien we een verschuiving naar samenwerking tussen bestuurslagen op basis van gedeelde visies. Identiteit speelt in de legitimering van deze bestuurlijke samenwerking in wisselende netwerken een steeds belangrijkere rol. Maar deze processen stuiten ook op weerstand van groepen die hier economisch niet van profiteren en politiek buitengesloten worden. Dit verzet wordt vaak gelegitimeerd vanuit een traditioneel territoriaal perspectief dat zich afzet tegen een neo-liberaal kosmopolitisme. Dit uit zich in verschillende vormen van lokalisme, regionalisme lokaal en nationaal ‘populisme’.

Deze cursus bespreekt niet alleen hoe deze veranderende rol van de territoriale staat theoretisch te duiden valt, maar behandelt ook hoe deze processen in Nederland en andere Europese staten vorm worden gegeven

N.B.

Laatste informatie over werkvorm, toets en literatuur is te vinden in de studiewijzer (vanaf twee weken vooraanvang via Blackboard).